Sinds het jammerlijke stopzetten der vrije basisschool van Veulen in september 1995, wegens gebrek aan voldoende geïnteresseerde ouders en kinderen, rezen bij de Veulenaren vele vragen omtrent de gebouwen. Er werden ook heel wat geruchten rondgestrooid en de wazige berichten in pers en T.V. waren niet van aard om een klare toestand te scheppen...
Een beetje wordingsgeschiedenis en de juiste toedracht van de huidige toestand zal dus zeker onze parochiegenoten welgekomen zijn. Vooral voor hen die er zelf op de schoolbanken hebben gezeten en/of er achteraf veel jaren aan hebben bijgedragen tot bloei en onderhoud.
Op 29.12.1910 bekwam de Kerkfabriek van Veulen per testament uit de nalatenschap van Jeanne, Maria en Arnold MOERS het oude hoevetje en de grond gelegen op de hoek van de toenmalige zusterstraat en dorpsplein met als enige voorwaarde dat er geen winkel of herberg mocht op worden ingericht.
Om op die grond door de parochie een school te laten bouwen werd een bouwaanvraag gedaan op naam van Ridder de Donnea.
In 1912 werd het hoevetje afgebroken en met de aanvang van de schoolbouw begonnen.
Op 5 mei 1913 werd door de Kerkfabriek schoolgebouwen en grond bij notariële akte, opgesteld door notaris Ruison uit Heers,
verkocht aan de v.z.w. Parochiale Werken en Instellingen van de Dekenij Borgloon. Deze nieuwe eigenaar gaf later het goed in erfpacht aan de v.z.w. Vereniging Katholiek Schoolfonds Limburg om de scholen te beheren.
Eerst gaf Pastoor Porta zelf en een juffrouw er les.
In 1916 kwamen de zusters van Heverlee het onderwijs in handen nemen. Eerst als gemengde school, daarna als meisjesschool en vanaf de jaren 50 weer als gemengde school.
De zusters van Heverlee bleven er de dienst doen tot 1964; daarna werd de school overgenomen door de zusters Franciscanessen uit Nederland. Bij het op pensioen gaan van zuster Ghislaine viel de school in lekenhanden en na enkele jaren stonden we plots, in september 1995, voor het verassende feit dat er te weinig kinderen waren. Hulp uit omliggende scholen werd niet geboden zodat het sluiten der school de enig mogelijke oplossing was.
Enkele tijd lagen de lokalen van klooster en scholen doods en verlaten. Enige huurkandidaten boden zich aan maar de verhuur ging niet door. Uiteindelijk nam de gemeente Heers contact met bisdom Hasselt en dekenaat Borgloon en hieruit volgde dan op
1 juli 1998 het volgende :
De erfpachter v.z.w. Vereniging Katholiek Schoolfonds Limburg zag af van zijn erfpacht en gaf het goed terug aan de v.z.w.
Parochiale Werken en Instellingen van de Dekenij Borgloon. Deze v.z.w. kocht er nog een klein inliggend stukje gemeentegrond van 25 ca bij zodat alles nu in eigendom is van deze v.z.w. Van deze v.z.w. huurde op dezelfde datum de gemeente Heers de beide klasgebouwen in erfpacht voor de duur van dertig jaar tegen 50.000 frank huur per jaar aanpasbaar aan de fluctuatie van de index en met alle lasten en onderhoud. Het ligt in de bedoeling van de gemeente om de klaslokalen om te vormen in burelen die ze zullen verder verhuren aan enkele diensten van openbaar nut (Streekplateau Haspengouw, enz.).
Na de nu lopende aanpassingswerken zullen deze diensten weldra hun intrek in de oude klaslokalen nemen.
Voor het oude parochiezaaltje waarin de bewaarschool was gevestigd werd bedongen dat de parochie hiervan nog 20 keer per jaar buiten de bureau-uren zou kunnen van gebruik maken voor parochiale aangelegenheden.
Het kloostergebouw zelf werd niet verhuurd maar blijft permanent ter beschikking voor de noden van de parochie Veulen zodat dit klooster ondanks alles toch nog een bindmiddel zal blijven voor de parochie Veulen.
Een vroegere historiek van een onbekende auteur uit de jaren 1953 stelde de geschiedenis der school als volgt :
"Zusterschool van Veulen, huis in Limburg, Annunciaten Heverlee.
In 1912 werd door de Z.E.Heer pastoor Frans Porta, aanvang gemaakt met het bouwen van het huis en van twee klassen, op een goed gelegen op het dorpsplein te Veulen en door de familie Moers van Veulen aan de Kerkfabriek nagelaten.
De eerste leraars waren E.H. pastoor Porta zelf en in de bewaarschool Juffrouw Maria Verlinden.
In 1913 sloot E.H. pastoor akkoord met Juffr. Zulma CASTELEYNS, die hem tot 1914 verving in de lagere klas, toen trad ze in het klooster terwijl Juffrouw Marie zich als huishoudster vestigde bij E.H. pastoor.
De bouwwerken werden in 't begin van de oorlog 1914 voortgezet door werkloze arbeiders van Veulen.
In 1916 richtte Z.E.H. pastoor zich tot het Instituut van het H.Hart en de Onbevlekte Ontvangenis te Heverlee. De Z. Eerwaarde Moeder Alphonsine stelde twee zusters ter beschikking van Veulen.
Op 2 april 1916 werd door de gemeenteraad van Veulen, met twee stemmen tegen drie voor, een toelage gestemd ten einde te voorzien in de onderwijskosten, ingevolge art.15,20 en 24 der wet van 19/3/15 op de "aanneembare scholen". Het gemeentebestuur stond ook in voor verwarming en schoolbehoeften.
Het aannemingscontract verviel op 3/9/31; langzaam begon alsdan de schoolstrijd.
In zijn vergadering van 30/10/31 besloot de gemeenteraad, de aanvraag tot aanneming der Vrije school, door het schoolcomiteit op 1/9/31 ingediend, af te wijzen.
Met vier stemmen tegen drie besloot men dat de Vrije school geen aangenomen school meer zou zijn! - Schande !
Om politieke doeleinden en uit "Eigenbelang" werd de edele stichting van E.H. Porta en het schoon opvoedingswerk der Eerw. zusters met "Ondank" beloond.
Verwoed begon nu de strijd tussen gemeenteschool en zustersschool. Met alle mogelijke middelen trachtte men deze laatste te ontvolken ten einde een tweede onderwijzer aan de gemeenteschool te benoemen; wat dan ook op heel mysterieuze wijze gebeurde. Het alarm werd gegeven; tal van meisjes liepen van de zustersschool naar de Gemeenteschool over. De inspectie was in de gemeenteschool aanwezig en in de volgende vergadering werd de zoon van de "onderwijzer" en "secretaris" door de "Familieraad" als tweede onderwijzer benoemd op 31.1.32.
De vooraanstaande katholieke inwoners van Veulen lieten echter deze handelwijze niet naar willekeur begaan en zij stuurden hun "jongens" naar de zustersschool, zodat de klassen immer regelmatig konden gegeven worden.
Ondertussen gebeurde ook het volgende :
In 1926 werd door de Zeer eerwaarde heer pastoor een toneelzaal, die tevens als 3e klaslokaal diende, gebouwd en tevens ter beschikking gesteld der eerwaarde zusters.- Nu gingen de poppen aan het dansen.
De meerderheid der gemeenteraadsleden beweerden dat dit gebouw gedeeltelijk op gemeentegrond stond en de raad begon een procedure ten einde de afbraak van zaal en klas te verkrijgen, wat hen - spijts hardnekkige pogingen - niet lukte, maar toch aan de eerwaarde heer pastoor en aan de eerwaarde zusters veel leed en kommer berokkende.
Eindelijk kwam de gemeenteverkiezing van 10/10/32 om de bestrijders der zustersschool en de zoekers van eigenbelang in minderheid te stellen en hen alle macht te ontnemen.
De betwiste grond werd de eerwaarde heer pastoor ten geschenke gegeven en de zustersschool werd opnieuw aangenomen en werd sedertdien regelmatig om de 6 jaar vernieuwd. De gemeente verleent toelage voor verwarming, schoolbehoeften en naaionderricht. Tot op 23/10/1940 zou eerwaarde heer Porta die triomf meevieren, datum waarop hij ten hemel steeg ten gevolge van het familieverdriet door de oorlog berokkend.
Op zondag 8 mei 1938 werden grote feestelijkheden op touw gezet ter gelegenheid van het 25 jarig bestaan der zustersscholen.
Zaterdagavond : Aankondiging door kanongebulder.
Zondag :
Om 10 uur: Plechtige tweestemmige dankmis uitgevoerd door de meisjeskring "De blijde Jeugd" van Veulen, gevolgd door het Te Deum;
Om 2 uur: Vorming van de groep op het dorpsplein;
Om 2u30: Afhaling van de eerwaarde zusters te Heers en plechtig lof aan de grot;
Daarna: "Groot turnfeest" door de “Loonsche Turnkring" opgeluisterd door het "Trompetterskorps".
Slot : Serenade aan de Eerwaarde zusters.
(Waren aanwezig : Eerw. Moeder Alphonsine met al de zusters Annunciaten geboortig uit Veulen.)
De opbrengst van het feest werd aangeboden aan de Congolese Missie van Eerwaarde zuster Benjamin, één der verschillende Heverleese Annunciaten die in Veulen haar beste krachten wijdde aan de kleuters der bewaarschool en sedert 1931 in Kikombo, Belgisch Congo, werkzaam is.
Zo dankten de Veulenaren voor het degelijke onderwijs dat de zusters Annunciaten verstrekten. Vooral op godsdienstig gebied bracht het rijke vruchten voort, aangezien reeds tien hunner meisjes-leerlingen het klooster intraden.
De lagere klassen worden thans door een 60-tal leerlingen en de bewaarschool door een 40-tal kleuters bijgewoond, en dat op een bevolking van ruim 500 zielen.
De zusters zijn hun leerlingen ten zeerste genegen. Ze sparen zich geen moeite voor de opvoeding van hun kinderen en worden door deze en door de bevolking geëerbiedigd en bemind.
Naamlijst der zusters van Heverlee in Veulen
Zr.Paula 01.05.1916 - 01.10.1918
Zr.Anna 01.10.1918 - 19.09.1920
Zr.Emilia 01.10.1919 - 25.06.1926
Zr.Ludwina 20.09.1927 - 31.04.1924
Zr.Gommaire 04.06.1927 - 01.11.1946
Zr.Celesta 01.09.1928 - 30.09.1937
Zr.Alene 01.10.1929 - 31.01.1930
Zr.Etienne 01.02.1930 - 30.09.1930
Zr.Cornelia 01.10.1930 - 03.09.1950
Zr.Gabrielle 01.10.1937 - 31.08.1949
Zr.Laurentia 01.05.1945 - 18.07.1945
Zr.Martina 02.09.1945 - 31.08.1949
Zr.Françoise 01.09.1949 - 31.08.1953
Zr.Hortense 01.09.1949 - 31.08.1953
Zr.Ignatia 01.09.1950 - .......
Zr.Anna 01.09.1953 - .......
Zr.Theophila 01.09.1953 - .......
Zr.Monique ?? - ??
Zr.Benjamin ?? - ??
Zr.Sabine ?? - ??
Zr.Catgarina ?? - ??
Zr.M.Bernard ?? - ??
Zr.Constance ?? - ??
Geen opmerkingen:
Een reactie posten